හොද විය යුත්තේ ඇයි?

ඔබ මහමග ගමන්ගන්නා විට, ඔබ ඉදිරියෙන් ගමන්ගත් පුද්ගලයාගේ සාක්කුවෙන් මුදල් පසුම්බියක් බිම වැටුනා යැයි සිතන්න. ඔබ එම මුදල් පසුම්බිය අහුලාගෙන බලන කල එහි විශාල මුදලක් තිබුණා යැයි තවදුරටත් උපකල්පනය කරන්න. (තර්කයේ ප්‍රයෝජනය පිණිස, මෙම අවස්ථාවේ, කිසිවෙකු විසින් ඔබ එම මුදල් පසුම්බිය අහුලාගනු දකින්නේ නැතැයි උපකල්පනය කරමු.) ඔබට පසුම්බියේ අයිතිකරුට කතාකර ඔහුගේ පසුම්බිය නැවත ඔහු වෙත ලබාදීමට හැකියාව ඇත. ඔබ කරන්නේ කුමක්ද? නැවත පසුම්බිය එහි අයිතිකරුට බාරදෙනවාද? නැතහොත් එම පසුම්බියේ තිබුණු මුදල් ඔබ තියාගන්නවාද?

අප අතරින් බොහෝ දෙනා, ඉහත චිත්ත පර්යේෂණය තුලින් ඉදිරිපත් කෙරුණු මෙම පැනයට දෙන පිළිතුර වනුයේ “මම පසුම්බිය අයිතිකරුට නැවත ලබාදෙමි” යන්නයි. එයට හේතුව නම්, අයිතිකරුට සිය පසුම්බිය නැවත භාරදීම වනාහී “නිවැරදි ක්‍රියාව” යැයි අප තුළ යම් ප්‍රතිභානාත්මක විශ්වාසයක් තිබීමයි. මෙහිදී, අප විසින් නිරායාසයෙන්ම උපකල්පනය කරන තවත් ප්‍රස්තුථයක් වේ. එනම්, “අප සෑම විටම නිවැරදි ක්‍රියාව කළ යුතුය” යන ප්‍රස්තුථයයි. වෙනත් වචනයෙන් කිවතොත්, අපි “හොද” විය යුතු යැයි උපකල්පනයක් අප අතර සිටින බොහෝදෙනෙක් තුල ඇත.

නමුත්, අප “හොද මිනිසුන්” විය යුත්තේ ඇයි? සද්භාවය (moral goodness) වනාහී අප විසින් සද්භාවය උදෙසාම ප්‍රගුණ කළ යුතු ගුණයක්ද? නැතහොත්, අප සද්භාවී විය යුත්තේ එසේ වීම තුලින් අපට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ හේතුකොට ගෙනද? සාදෘශ්‍යයක් ඉදිරිපත් කරන්නේ නම්, අප ව්‍යායාම කරනුයේ ව්‍යායාම හරහා අපට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ – එනම් – නිරෝගී සිරුරක්, ශක්තිමත් මස්පිඩු වැනි දෑ – නිසාය. යම් හෙයකින් ව්‍යායාම තුලින් අපට නිරෝගී සිරුරක් හා ශක්තිමත් මස්පිඩු නොලැබේ නම් අපට ව්‍යායාම කිරීම සදහා පදනම් වන මූලකාරණයක් නැත. සද්භාවයත් ව්‍යායාම බදුද? අපි සද්භාවී වනුයේ එසේ වීම තුලින් අපට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ වන අත්අඩංගුවට ලක්වීමෙන් වැළකීම, “පින්” ලබාගැනීම හා දෙවියන්ගේ දඩුවම් වලට ලක්වීමෙන් වැළකීම වැනි දෑ හේතුකොට ගෙනද?

නැවතත්, ඉහතින් දැක්වූ චිත්ත පර්යේෂණය වෙත යොමුවෙමු. ඔබ විසින් මුදල් පසුම්බිය අහුලාගනු දකින කිසිවෙක් නැතැයි අප එම චිත්ත පර්යේෂණය තුලදී උපකල්පනය කර සිටියෙමු. එනම්, ඔබට එකී මුදල් පසුම්බියේ ඇති මුදල්, අවශ්‍ය නම් තියාගත හැක. එය “වැරදි” වුවද එසේ කළ පමණින් ඔබට මනුලොව කිසිවෙක් දඩුවම් කරන්නේ නැත. එසේවුවද, අප අතරින් බොහෝදෙනා මෙවන් අවස්ථාවක මුල්තැන දෙන්නේ සද්භාවී වීම නැතහොත් “හොද” වීම උදෙසාය. බොහෝදෙනෙක් තමන්ට “නොමිලයේ” ලැබෙන්නට තිබුණ මුදල හොද මිනිසෙකු වීම උදෙසා කැපකරනු ඇත. මින් පැහැදිලි වෙන්නේ, සද්භාවී වීම නැතහොත් “හොද වීම” පිණිස අප විසින් යම් යම් කැප කිරීම් කළ යුතු බවයි.

මෙකී කැපකිරීම් කිරීම පිණිස මිනිසා පොළඹවන්නේ ආගමින් යැයි මතයක් අප සමාජයේ පවතී. එම මතය මත පදනම්ව ඇතැමුන් තර්ක කරන්නේ නිරාගමික මිනිසුන් හට සද්භාවය උදෙසා සිය කාලය, ශ්‍රමය හා ධනය කැපකිරීමට පොළඹවන “මූලාශ්‍රයක්” නැති බවයි. මේ නිසා, නිරාගමිකයන්ට සිය ජීවිතය තුළ, නීතියෙන් බේරී, සද්භාවී නොවී සිටීමට “නිදහස” ඇතැයි ඇතැමුන් තර්ක කරනු දැකිය හැකිය. සිංහල බ්ලොග් අවකාශය තුල දක්නට ලැබුන එවන් තර්කයක් මෙසේය,

“නිතීයට අහුවෙන්නේ නැත්තං කුඩු ටිකක් විකුනණලා හරි හොදට කාලා බීලා හිටපල්ලා… අනං මනං නිර්වාණ හොයන්නේ නැතුව…. ඕන වැරදි වැඩක් කරපන් පුතේ…. නීතීයට අහුනොවෙන්න…ආගමයි දර්ශනයයි කියලා බය වෙන්න දෙයක් නෑ.. ඒවා බොරු….. හැබැයි පු‍තෝ….නීතීයට අහු උනොත් නං උඹ පරාදයි….. නිරාගමිකයෝ ගාව ජයග්‍රහකයෝ මිසක් පරාජිතයෝ නෑ මගේ සත්තලං…. ”

සද්භාවය උදෙසා යම් යම් කැප කිරීම් කිරීමට මිනිසාව පොළඹවනු ලබන මූලාශ්‍රයක් (දෙවියන්, කර්මය වැනි) ඇත්ද නැද්ද යන ගැටලුව වනාහී පාරභෞතික ගැටලුවකි. සදාචාරය පිළිබදව වන මෙම ලිපිය තුළින් එකී පාරභෞතික ගැටලුව යම් විමසීමකට ලක්කිරීමට මම බලාපොරොත්තු නොවෙමි. එසේවුවද, “නිරාගමිකයන් හට සද්භාවී විය නොහැක” යන අදහසට හා ඊට ළගින් යන අදහස් වලට පිළිතුරක් දිය යුතුමය.

ආගම් අදහන අය විසින් සද්භාවී වීම වනාහී ව්‍යායාම කිරීම වැනි දෙයක් යැයි සළකනු ලැබේ. එනම්, අප සද්භාවී වීම උදෙසා කැපකිරීම් කළ යුතු වන්නේ සද්භාවී වීමෙන් අපට ලැබෙන ප්‍රතිලාභ නිසාය යන අදහස ආගම් අදහන පිරිස් තුල ඇත. මොවුන් විසින් නිරාගමිකයින්ට “නිරාගමිකයන් හට සද්භාවී විය නොහැක” යැයි චෝදනා කරන්නේද ඉහත කී අදහස ඔවුන්ගේ සිත් තුල කිදාබැස ඇති බැවිනි. නමුත්, සද්භාවී වීම යනු ව්‍යායාම කිරීම බදු දෙයක් නොවේ. අප සද්භාවී විය යුත්තේ සද්භාවයම උදෙසා (being moral for the sake of morality itself) මිස යම් යම් ලෞකික හා ලෝකෝත්තර ප්‍රතිලාභ උදෙසා නොවේ. මෙම ප්‍රස්තුථය වැඩිදුරටත් විස්තාරණය කිරීම ඉදිරි ලිපි තුලින් කිරීමට බලාපොරොත්තු වෙමි.

ලිව්වේ – කුමාර සංකල්ප