“සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” ස්ථාවරයේ ගැටලු

සදාචාරය පිළිබදව නානාප්‍රකාර මතයන් ඇත. “සදාචාරය වනාහී මානව යුතුකම් ය” යනු ඒ අතරින් එකකි. “සදාචාරාත්මක දේ නම් මිනිසුන්ගේ සතුට රැකගන්නා දේය” යනු සදාචාරය සම්බන්ධයෙන් අප සමාජයේ ප්‍රචලිතව ඇති තවත් මතයකි. සදාචාරය පිළිබදව ඇති තවත් මතයක් වනුයේ “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි ” යන අදහස යි. මෙම ලිපිය තුළින් මූලික වශයෙන්ම විශ්ලේෂණයට ලක්වන්නේ ද “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි ” යන ප්‍රස්තුථය යි.

ඇමසන් වනාන්තරය වැනි ප්‍රදේශයන්ගේ වසන ප්‍රාථමික සමාජයන් ද ඇතුළුව දැනට හදුනාගෙන ඇති සියලු සමාජයන් තුළ යම් යම් සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් (cultural norms) ඇත. සියලු සමාජයන්ම පාහේ හොද ක්‍රියාවන් සහ නරක ක්‍රියාවන් වෙන්කර හදුනාගැනීමට ඒ ඒ සංස්කෘතිමය සම්මතයන් හරහා උත්සහ දරා ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබේ. විවිධ සමාජයන් තුළ දක්නට ලැබෙන සංස්කෘතිමය සම්මතයන් එකිනෙකට වෙනස් ය. උදාහරණයක් ලෙස, පුරාතන ඊජිප්තු සමාජයේ සහ වත්මන් සමාජය තුළ හොද දේ සහ නරක දේ පිළිබද එකිනෙකට පටහැනි මතයන් තිබීම දැක්විය හැකි ය. තවද, විවාහ වන වයස, ගව මස් කෑම, එක් අයෙකුට විවාහ කරගත හැකි කාන්තාවන් සංඛ්‍යාව, දෙමාපියන්ට සැළකිය යුතු ආකාරය වැනි නානාවිධ කරුණු පිළිබදව වර්තමානයේ වුවද විවිධ සමාජයන් තුළ විවිධ සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් තිබෙනු දක්නට ලැබේ. මෙම සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් පිළිබදව මානව විද්‍යාව වැනි විෂය පථයන් තුළින් ඉතා විස්තරාත්මක ලෙස සහ ඉතා ගැඹුරු ලෙස අධ්‍යනය කරනු ලැබේ.

ගැටලුව වනුයේ සදාචාරය යනු ඒ ඒ සමාජයන් තුළ ඇති සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් වලින් ස්වායක්ත වූ නිරපේක්ෂ වූවක් ද නැතහොත් ඒ ඒ සමාජයන්ගේ සංස්කෘතිකමය සම්මතයන්ට සාපේක්ෂ වූවක් ද යන්නයි. මෙම ගැටලුව පීළිබදව දර්ශනය තුළ නානාවිධ විවාදයන් සහ සංවාදයන් සිදුකර ඇත.

“සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” යන ප්‍රකාශය හරහා සන්නිවේදනය වන මූලික අදහස නම් සදාචාරය වනාහී හුදෙක් ඒ ඒ සමාජයන්ගේ ඇති සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් පමණක් බවත් ඒ ඒ සමාජයන්ගේ සංස්කෘතිකමය සම්මතයන්ගෙන් ස්වාධීන වූ නිරපේක්ෂ සදාචාරයක් නොමැත යන්නත් ය. මානව විද්‍යාඥියක් වූ Ruth Benedict එක්දහස් නවසිය තිහේ දශකයේ දී මෙම මතය වෙනුවෙන් පෙනීසිටියා ය. ප්‍රාථමික සමාජයන් ද ඇතුළු නානාවිධ සමාජයන්ගේ සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් සමීක්ෂණයට ලක්කරමින් ඇය “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි ” යන මතය උදෙසා කරුණු දැක්වීය.

කෙසේවෙතත්, දාර්ශනික මට්ටමෙන් ගත්කළ “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” යන ස්ථාවරයේ නානාවිධ ගැටලු ඇත.

යම් සමාජයක සංස්කෘතිකමය සම්මතයන් ගොඩනැගෙන්නේ එකී සමාජයේ සාමාජිකයන්ගේ බහුතර මතය අනුව ය. නමුත්, අපට යම් සමාජයක සියයට පනස් එකක මතයෙන් පමණක් හරිදේ සහ වැරදි දේ තීරණය කළ හැකිද යන්න ගැටලුවකි. අපට පෝස්ටර් කැම්පේන් එකක් හෝ රූපවාහිනී දැන්වීම් පළකිරීම හරහා හරි වැරැද්ද පිළිබද මිනිසුන්ගේ අදහස් වෙනස් කළ හැකි ය. නමුත්, පෝස්ටර් හෝ රූපවාහිනී දැන්වීම් හරහා හරි දේ සහ වැරදි දේ වෙනස් කළ හැකිද යන්න ගැටලුවකි. ඇරුත්, හරි වැරැද්ද පිළිබද යම් සමාජයක බහුතර මතය කාලෙන් කාලෙට වෙනස් වේ. උදාහරණයක් ලෙස, පුවත්පතක් හරහා කළ ගිය සතියේ මත විමසුම තුළ දී 60%ක් දෙනා සිය දිවි හානි කරගැනීම “වැරදි දෙයක්” ලෙස ඡන්දය පළ කර තිබුණා යැයි සිතන්න. එම පුවත්පතේම මෙම සතියේ මත විමසුම තුළ සිය දිවි හානි කරගැනීම වැරැද්දක් ලෙස සළකා ඡන්දය දී තිබුණේ 25%ක් පමණක් යැයි සිතන්න. මින් අදහස් වන්නේ යමෙක් ගිය සතියේ සිය දිවි හානි කරගත්තොත් ඒක වැරදිබව සහ මේ සතියේ සිය දිවි හානි කරගත්තොත් එය නිවැරදි බවද?

“සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” යන ස්ථාවරයේ ගැටලු මෙපමණකින් අවසන් නො වේ. යම් සමාජයක යම් සදාචාරාත්මක ගැටලුවක් පිළිබද බහුතර මතයක් සහ එය මත පදනම් වූ සංස්කෘතිකමය සම්මතයක් නොමැති අවස්ථාවක අප කළ යුත්තේ කුමක්ද යන ගැටලුවට ද “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” යන මතයේ සිටින අය පිළිතුරු දිය යුතු ය. උදාහරණයක් ලෙස, ක්ලෝනකරණය හරිද වැරදිද යන්න පිළිබදව අප සමාජය තුළ බහුතර මතයක් නැත. එබැවින්, ක්ලෝනකරණය හරිද වැරදිදි කියා මට තීරණයක් ගත නොහැකි ය. මට පමණක් නොව සමාජයේ අනෙක් අයටද ඒ පිළිබද තීරණයක් ගත නොහැක. කරුණු එසේ නම්, ක්ලෝනකරණයේ සදාචාරාත්මකභාවය ගැන කිසිදු සංස්කෘතිකමය සම්මතයක් ගොඩනොනැගෙනු ඇත.

මෙම කරුණු හරහා පෙනීයන්නේ “සදාචාරය සංස්කෘතියට සාපේක්ෂයි” යන ස්ථාවරය ගැටලු සහගත බවයි.

ලිව්වේ – කුමාර සංකල්ප